Corona houdt al bijna een jaar de gemoederen flink bezig. De maatregelen ter bestrijding grijpen diep in en de maatschappij zoals we hem kennen, is volledig tot stilstand gekomen. Sinds zaterdag 16 janurai jl. geldt er zelfs een verbod om na 21.00 uur over straat te gaan. Ons kantoor krijgt regelmatig de vraag of deze maatregel eigenlijk niet in strijd is met de grondwet.

Bewegingsvrijheid

Het recht op bewegingsvrijheid staat niet als recht zodanig in onze grondwet. Wel wordt dit recht ons gegeven in het “Internationaal verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten” uit 1966 dat Nederland heeft ondertekend. Volgens artikel 12 van dit verdrag heeft “eenieder een recht op vrije verplaatsing en vrije vestiging”.

Wanneer beperken?

Dit recht kan worden beperkt als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
1. De beperking moet bij wet zijn voorzien:
2. De beperking moet noodzakelijk en proportioneel zijn.

Aan het eerste vereiste is voldaan. Er bestaat sinds 1996 namelijk een wet die het mogelijk maakt dat de regering een “noodtoestand afkondigt”, indien buiten gewone omstandigheden dit noodzakelijk maken. Artikel 8 van de “Wet buitengewone bevoegdheden bestuurlijk gezag” bepaalt dat “het vertoeven in de open lucht” beperkt mag worden. Bij koninklijk besluit is, op voordracht van de minister-president, de bevoegdheid om de avondklok in te stellen als het ware “aangezet”. Dat is best bijzonder, want deze wet is nog nooit toegepast: een primeur in Nederland dus!

Noodzakelijk en proportioneel?

Voorts moet de beperking noodzakelijk en proportioneel zijn. Volgens de meerderheid van de tweede kamer is dat het geval. Uit de felle protesten die in verschillende steden waaronder niet gering in Eindhoven en omgeving plaatsvonden, maken we op dat deze mening niet door een ieder wordt gedeeld.

Voor niemand is het instellen van een avondklok louter positief, maar zeg nu zelf, auto’s in brand steken en het Philipsstadion belagen, is dat in ieder geval niet.